| # | އަރަބި ސުރުހީ | އަރަބި ނައްސު | ދިވެހި ތަރުޖަމާ | ތަޚްރީޖު |
|---|---|---|---|---|
| #1 | [أن الكفار الذين قاتلهم رسول الله مقرون أن الله هو الخالق الرازق] | بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ أَسْأَلُ اللَّهَ الكَرِيمَ، رَبَّ العَرْشِ العَظِيمِ: أَنْ يَتَوَلَّاكَ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ، وَأَنْ يَجْعَلَكَ مُبَارَكاً أَيْنَمَا كُنْتَ. وَأَنْ يَجْعَلَكَ مِمَّنْ إِذَا أُعْطِيَ شَكَرَ، وَإِذَا ابْتُلِيَ صَبَرَ، وَإِذَا أَذْنَبَ اسْتَغْفَرَ؛ فَإِنَّ هَؤُلَاءِ الثَّلَاثَ عُنْوَانُ السَّعَادَةِ. اعْلَمْ - أَرْشَدَكَ اللهُ لِطَاعَتِهِ -: أَنَّ الحَنِيفِيَّةَ - مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ -: أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ وَحْدَهُ مُخْلِصاً لَهُ الدِّينَ، وَبِذَلِكَ أَمَرَ اللَّهُ جَمِيعَ النَّاسِ، وَخَلَقَهُمْ لَهَا؛ كَمَا قَالَ تَعَالَى: ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾ ⁽¹⁾. فَإِذَا عَرَفْتَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَكَ لِعِبَادَتِهِ: فَاعْلَمْ أَنَّ العِبَادَةَ لَا تُسَمَّى عِبَادَةً إِلَّا مَعَ التَّوْحِيدِ، كَمَا أَنَّ الصَّلَاةَ لَا تُسَمَّى صَلَاةً إِلَّا مَعَ الطَّهَارَةِ. فَإِذَا دَخَلَ الشِّرْكُ فِي العِبَادَةِ فَسَدَتْ، كَالحَدَثِ إِذَا دَخَلَ فِي الطَّهَارَةِ؛ كَمَا قَالَ تَعَالَى: ﴿مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَن يَعْمُرُوا مَسَاجِدَ اللَّهِ شَاهِدِينَ عَلَى أَنفُسِهِم بِالْكُفْرِ أُوْلَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِي النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ﴾ ⁽²⁾. فَإِذَا عَرَفْتَ أَنَّ الشِّرْكَ إِذَا خَالَطَ العِبَادَةَ أَفْسَدَهَا، وَأَحْبَطَ العَمَلَ، وَصَارَ صَاحِبُهُ مِنَ الخَالِدِينَ فِي النَّارِ: عَرَفْتَ أَنَّ أَهَمَّ مَا عَلَيْكَ مَعْرِفَةُ ذَلِكَ؛ لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يُخَلِّصَكَ مِنْ هَذِهِ الشَّبَكَةِ، وَهِيَ الشِّرْكُ بِاللَّهِ. وَذَلِكَ بِمَعْرِفَةِ أَرْبَعِ قَوَاعِدَ ذَكَرَهَا اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ: القَاعِدَةُ الأُولَى أَنْ تَعْلَمَ: أَنَّ الكُفَّارَ الَّذِينَ قَاتَلَهُمْ رَسُولُ الله ﷺ مُقِرُّونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الخَالِقُ الرَّازِقُ، المُحْيِي المُمِيتُ، المُدَبِّرُ لِجَمِيعِ الأُمُورِ، وَلَمْ يُدْخِلْهُمْ ذَلِكَ فِي الإِسْلَامِ؛ وَالدَّلِيلُ قَوْلُهُ تَعَالَى: ﴿قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ﴾ ⁽³⁾. | (މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދުލް ވައްހާބު رَحِمَهُ اللَّهُ ވިދާޅުވިއެވެ:) ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ﷲ ތިބާއާ ކުއްތަންވެވޮޑިގަނެ، އަދި ތިބާ ހުރި ކޮންމެ ތާކުމެ ތިބާއަކީ ބަރަކާތް ލެއްވިގެންވާ މީހެއްކަމުގައި ލައްވައި، އަދި ތިބާއަކީ އެއްޗެއް ދެވިއްޖެ ހިނދު ޝުކުރު ކުރާ، އަދި މުސީބާތެއް ދިމާވެއްޖެ ހިނދު ކެތްތެރިވާ، އަދި ފާފައެއް ކުރެވިއްޖެ ހިނދު އިސްތިޣްފާރު ކުރާ މީހެއް ކަމުގައި ލެއްވުން އެދި، ކަރީމްވަންތަ ﷲ، މަތިވެރިވެގެންވާ ޢަރްޝުގެ ރައްބުގެ ހަޒްރަތުގައި އެދި ދަންނަވަމެވެ. އެހެނީ ހަމަކަށަވަރުން މި ތިން ކަމަކީ އުފާވެރިކަމުގެ ސިފަތަކެވެ. ދަންނާށެވެ. -ﷲ އަށް ކިޔަމަންވުމަށް އެ އިލާހު ތިބާއަށް މަގުދައްކަވާށިއެވެ- ހަމަކަށަވަރުން އިބްރާހީމްގެފާނުގެ މިއްލަތް ކަމުގައިވާ ޙަނީފިއްޔަތަކީ، ހަމައެކަނި ﷲ އަށް އަޅުކަންކޮށް އެ އިލާހަށް ދީން އިޚްލާސްތެރި ކުރުމެވެ. އަދި އެންމެހައި މީސްތަކުންނަށް ﷲ އަމުރު ކުރެއްވީ އެކަމައިގެންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުން އުފެއްދެވީވެސް އެ ކަމަށްޓަކައެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާ ވަހީ ކުރެއްވި ފަދައިންނެވެ: ’އަދި ތިމަން އިލާހަށް އަޅުކަން ކުރުމަށްޓަކައި މެނުވީ، ޖިންނީންނާއި އިންސީން ނަހައްދަވަމެވެ.‘ ދެން ފަހެ، ﷲ ތިބާ އުފެއްދެވީ އެ އިލާހަށް އަޅުކަން ކުރުމަށްޓަކައި ކަން ތިބާ ދަންނަ ނަމަ، ފަހެ ތައުހީދާ ނުލާ އަޅުކަމަށް އަޅުކަމޭ ނުކިޔޭނެކަން ދަންނާށެވެ. އެއީ ތަހާރަތާ ނުލާ ނަމާދަށް ނަމާދޭ ނުކިޔޭނެ ފަދައިންނެވެ. ފަހެ އަޅުކަމުގެ ތެރެއަށް ޝިރްކު ވަދެއްޖެ ނަމަ އެ ފަސާދަ ވެގެންދެއެވެ. އެއީ ތަހާރަތުގެ ތެރެއަށް ހަދަސްވެރިކަން (އެބަހީ: ތަހާރަތު ގެއްލޭ ކަމެއް) ވަނުމުންވާ ފަދައިންނެވެ. އެ ގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ ވަހީ ކުރެއްވިއެވެ: ’އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ ނަފްސުތަކުގެ މައްޗަށް ކާފިރުކަމަށް ހެކިވެތިބޭ ހާލު، ﷲގެ މިސްކިތްތައް ފަޅުފިލުވައި ބެލެހެއްޓުމަކީ، މުޝްރިކުންނަށް އޮތްކަމެއް ނޫނެވެ. އެބައިމީހުންނަކީ، އެބައިމީހުންގެ އަމަލުތައް ބާތިލު ވެފައިވާ މީހުންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުން ދެމިތިބޭނީ ހަމަ ނަރަކައިގައެވެ.‘ ދެން ފަހެ، އަޅުކަމުގެ ތެރެއަށް ޝިރްކު ވަދެއްޖެ ނަމަ އެ އަޅުކަން ފަސާދަވެ، އަދި އަމަލު ބާތިލުކޮށް، އަދި އެކަން ކުރި މީހާ ދެމިތިބޭނެ ގޮތުގައި ނަރަކައަށް ލެވިގެންދާނެކަން ތިބާ ދަންނަ ނަމަ، ހަމަކަށަވަރުން ތިބާގެ މައްޗަށްވާ އެންމެ މުހިއްމު ކަމަކީ އެ ޝިރްކު ދެނެގަތުންކަން ތިބާ ދަންނާނެއެވެ. އެއީ މި މަޅިން ﷲ ތިބާ ސަލާމަތް ކުރައްވާތޯއެވެ. އެއީ ﷲ އަށް ޝިރްކު ކުރުމުންނެވެ. އެ (ކަންތަކުން ސަލާމަތްވެވެން އޮތީ) ﷲ ގެ ފޮތުގައި އެ އިލާހު ޒިކުރު ކުރެއްވި ހަތަރު ގަވާއިދެއް އެނގިގެނެވެ. ފުރަތަމަ ގަވާއިދު. އެއީ ތިބާ (މި ކަންތައް ދެނެގަތުމެވެ.) ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ގެ ރަސޫލާ އެ ބަޔަކާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރެއްވި ކާފަރުން، އެބައިމީހުން އިގުރާރުވާ ގޮތުގައި ޚަލްގު ކުރައްވާ އަދި ރިޒްގު ދެއްވާ، ދިރުއްވާ އަދި މަރުގަންނަވާ، އަދި ހުރިހާކަމެއް ތަދުބިރު ކުރައްވާ ފަރާތަކީ ﷲ އެވެ. ނަމަވެސް އެއީ އެބައިމީހުން އިސްލާމް ދީނުގެ ތެރެއަށް ވައްދައިދިން ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ބަސްފުޅެވެ: ’ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ: އުޑުންނާއި ބިމުން ތިޔަބައިމީހުންނަށް ރިޒްގު ދެއްވަނީ ކޮން ފަރާތެއްހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އިވުމާއި ފެނުން މިލްކު ވެގެންވަނީ ކޮން ފަރާތަކަށްހެއްޔެވެ؟ އަދި މަރުވެފައިވާ ތަކެތިން ދިރޭތަކެތި ނެރުއްވައި، ދިރޭތަކެތިން މަރުވެފައިވާ ތަކެތި ނެރުއްވަނީ ކޮން ފަރާތެއްހެއްޔެވެ؟ އަދި އެންމެހާ ކަންތައް ތަދްބީރު ކުރައްވަނީ ކޮން ފަރާތެއްހެއްޔެވެ؟ ފަހެ އެބައިމީހުން ﷲ ބުނާނެއެވެ: ﷲ އެވެ. ދެން ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ: ފަހެ ތިޔަބައިމީހުން (އެ އިލާހަށް) ތަގުވާވެރި ނުވާނަންހެއްޔެވެ؟‘ | ‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾‾ ⁽¹⁾ سورة الذاريات 56 ⁽²⁾ سورة التوبة 17 ⁽³⁾ سورة يونس 31 |
مصدر النص: القواعد الأربع - لمحمد بن عبد الوهاب بن سليمان التميمي النجدي (ت ١٢٠٦ هـ)
تحقيق: عبد المحسن القاسم | متون طالب العلم - المستوى الأول | السادسة، ١٤٣٩ هـ - ٢٠١٨ م.
އަސްލު ފޮތުގެ މަސްދަރު: ހަތަރު ގަވާއިދު | ލިޔުއްވީ: މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދުލް ވައްހާބް ބިން ސުލައިމާން އައްތަމީމީ އައްނަޖްދީ (1206 ހ.)
ތަހްގީގު ކުރެއްވީ: ޢަބްދުލް މުޙްސިން އަލްގާސިމް | މުތޫން ޠާލިބިލް ޢިލްމި (އިލްމު އުނގެނޭ ދަރިވަރުގެ މަތުނުތައް) - ފުރަތަމަ ބައި | ހަވަނަ ޗާޕު 1439 ހ. - 2018 މ.
مصدر الشرح في هذه الصفحة ١: شرح القواعد الأربع - لصالح بن فوزان الفوزان
طبعة مؤسسة الرسالة، بيروت | الطبعة الأولى، ١٤٢٤ هـ - ٢٠٠٣ م.
މި ސަފުހައިގައިވާ ޝަރަހަ 1: ފައުޒާނުގެ ޝަރަހަ
އަރަބި އީ-ފޮތް | ޕީޑީއެފް
مصدر الشرح في هذه الصفحة ٢: شرح القواعد الأربع - لصالح بن عبد العزيز آل الشيخ
طبعة مكتبة دار الحجاز، القاهرة | الطبعة الأولى، ١٤٣٣ هـ.
މި ސަފުހައިގައިވާ ޝަރަހަ 2: ޞާލިޙު އާލްޝައިޚުގެ ޝަރަހަ
އަރަބި އީ-ފޮތް | ޕީޑީއެފް
އިނގިރޭސި ތަރުޖަމާ އަދި ޝަރަހައިގެ ޕީޑީއެފް
شرح القواعد الأربع - لعبد المحسن بن محمد القاسم | އަލްގާސިމްގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح القواعد الأربع - لعبد العزيز ابن باز | ބިން ބާޒްގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح قواعد الأربع - لصالح سندي | ސިންދީގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح قواعد الأربع - لصالح السحيمي | ސުޙައިމީގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح القواعد الأربع - لعبيد الجابري | ޖާބިރީގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح القواعد الأربع - لعبد الرزاق البدر | ޢަބްދުއްރައްޒާގުގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
شرح القواعد الأربع - لصالح العصيمي | އަލްޢުޞައިމީގެ ޝަރަހައިގެ އަރަބި ޕީޑީއެފް
ތަހްގީގު ކުރެވުނު ފޮތުގެ ނުސްޚާއާ ބެހޭ މައުލޫމާތު
قال المحقق: النسخ المعتمدة في تحقيق هذا المثن:
- نسخة خطية بمركز الملك فيصل - السعودية -، برقم (٥٢٥٨)، تاريخ نسخها: ۱۳۰۷ هـ، ورمزت لها بـ (أ).
- نسخة خطية بمركز الملك فيصل - السعودية -، برقم (٥٢٦٥)، تاريخ نسخها: ۱۳۳۸هـ، ورمزت لها بـ (ب).
- نسخة خطية بالمكتبة المحمودية، بمكتبة الملك عبد العزيز - السعودية -، برقم (١٤٣٧)، ورمزت لها بـ (ج).
- نسخة خطية بالمكتبة المحمودية، بمكتبة الملك عبد العزيز - السعودية -، برقم (۱۹۲۱)، ورمزت لها بـ (د).
- نسخة خطية بمكتبة الشيخ / عبد الرحمن بن ناصر السعدي بالقصيم - السعودية -، ورمزت لها بـ (هـ).